dag 2 ■ de golden circle ☺

2   Donderdag 2 juni 2016 - Van Reykjavik naar Hvolsvöllur area

De wekker staat al vroeg om 06:45 uur. Gisteravond hebben we al wat over snurkproblemen van deze en gene gesproken. Stuart snurkt ook, zegt hij, maar heeft van anderen doorgaans geen last. Hij gaat nu al op de bank (zie rechts) slapen en ik heb het (kleine) kamertje met twee bedden voor mij alleen. Walt heeft zo'n zelfde apparaat voor de apneu als ik. Schept een band, ben gelukkig niet de enige met zo'n vervelend ding dat steeds meegesjouwd moet worden. Ik deel dus een kamer met Stuart Eleveld, maar in dit gedeelte van het appartement is er nog een kamer en daar slapen Walt en Carole. Er is dan een gezamenlijke kamer, keuken en badkamer.

We beginnen de dag met een rondtour door Reykjavik.
Tijdens deze wandeling vertelt onze reisleidster over de geschiedenis van het land. We staan stil bij diverse gebouwen die van betekenis zijn of zijn geweest voor de bevolking van Reykjavik. Hier en daar een standbeeld met een verhaal, een kunstwerk en bijzondere gebouwen, zoals het prachtige muziekgebouw Harpa waar ik aan het eind van de vakantie tijd voor zal hebben om een kijkje te nemen.

Waar ligt Reykjavik?

De stad ligt net onder de poolcirkel, zie groene lijn.
Als je kijkt op het plaatje hiernaast krijg je een aardig beeld hoe noordelijk op onze aardbol IJsland ligt. In de zomer is er overdag 22 uur daglicht maar in de maanden december en januari  is het gemiddeld slechts 5 uur licht per dag.

Het Noorderlicht is in IJsland te zien in de periode van oktober t/m maart, dus op mijn reis is daar geen kans op.

Enkele vergelijkingen met Nederland op een rijtje:

De hoofdstad heeft 120.000 inwoners. Utrecht 312.000

De totale bevolking is 288.000. Nederland telt 17.000.000

Oppervlakte: IJsland 103.000 km². Nederland 41.500 km²

Bevolkingsdichtheid: IJsland 3.2 per km². Nederland 408.0

Bruto Binnenlands Product: IJsland: €33.500 Nederland: €42.500

De eerste permanente bewoner van IJsland is het Noorse stamhoofd Ingólfur Arnarson. Hij kwam in 874 met zijn schip aan land bij de huidige plaats Ingólfshöfdi aan de zuidoostkust. Op onze reis zullen we ook langs deze plek rijden.

Het Landnámabók (Boek der landname, vaak afgekort tot Landnáma) is een middeleeuws IJslands manuscript dat tot in detail de kolonisatie van IJsland (IJslands: landnám) van 870 tot 930 n.Chr. door overwegend Noorse kolonisten beschrijft.

Het is een ongelooflijk belangrijk document over de vroege IJslandse geschiedenis en het is een belangrijke genealogische bron voor de huidige IJslanders. In de stad is er een plaquette van gemaakt dat op een van de marktpleinen te zien is (zie plaatje).

Volgens dit manuscript zou Ingólfur, de eerste kolonist zijn geweest, die zich in IJsland vestigde. Hij zou toen hij de kust naderde, twee heilige, aan de Noorse god Thor gewijde houten balken overboord gegooid hebben en gezworen hebben dat hij zijn boerderij zou bouwen op de plaats waar de balken zouden aanspoelen.

Maar de Noorse Vikingen waren niet de eerste bewoners. Dat waren Ierse monniken die op zoek waren naar een afgelegen plek waar ze tot rust konden komen.









Lopend door de stad  zijn er nog veel interessante bouwwerken en sculpturen te zien, waaronder deze:

Links een man met een rots als hoofd en borst met een handtas en rechts de Dómkirkja. Sinds de oprichting van het parlement in 1845, begint elke zitting van het parlement met een mis in deze kathedraal en van daaruit leidt de decaan de leden van het parlement naar het parlementsgebouw.

Op het Austurvöllur plein staat het standbeeld van Jón Sigurðsson (1811-1879) leider van de IJslands onafhankelijkheidsbeweging in Dene- marken. In 1944 verklaarde IJsland zich onafhankelijk van Denemarken en werd het een republiek.

Op de achtergrond zie je de parlementsgebouwen. Je kunt daar zo naar binnen lopen, een groot verschil met bijvoorbeeld Nederland waar je eerst door allerlei poortjes en andere controleposten moet om naar binnen te kunnen.

En dit is de ambtswoning van de premier van IJsland, Gunnlaugsson, maar die woont hier niet meer sinds de bevolking  hem tot aftreden dwong in verband met de Panama-papers waarin hij wordt genoemd.

Perlan, de parel, is een zeer merkwaardig gebouw uit 1988. Het bestaat uit zes warmwatertanks op de heuvel Öskjuhlíð. Boven op de zes tanks is een veertien meter hoge glazen koepel gebouwd, die uit 1176 glaselementen bestaat. In de tanks wordt natuurlijk warm water bewaard voor het verwarmen van de stad. Onder de koepel vind je een cafetaria, op de zesde verdieping, een panoramisch restaurant op de zevende verdieping. Vanaf de zesde verdieping heb je toegang tot een uitkijkplatform, vanwaar we genieten van een mooi uitzicht over de stad. Voor we de "golden circle" gaan doen, nemen we hier nog even een koffiepauze.

De eerstvolgende stop is het Nationale Park Þingvellir. Hier komen cultuur en natuur wel heel dichtbij. De natuur met de niet-aflatende tektonische activiteiten en de mens die in 930 in dit gebied democratische vormen van rechtspraak organiseerde.

Na de rondtoer door Reykjavik gaan we naar Þingvellir waar we o.a. een belangrijk geologisch fenomeen gaan bewonderen: Silfra Fissure, de scheiding tussen het Amerikaanse en het Europese continent.

In dit gebied ontstond ook het eerste parlement ter wereld waar tussen 930 en 1262 IJslandse leiders jaarlijks bijeen kwamen, onder meer om recht te spreken en nieuwe wetten uit te vaardigen.

Aardverschuivingen:
Dit gebied is de scheidingslijn tussen het Noord-Amerikaanse en het Euraziatische continent. De Almannagjá is de diepe kloof die de twee continenten splitst. Elk jaar drijven ze hier een paar centimeter uit elkaar. Grote zwarte stenen van gestold lava rijzen metershoog aan weerszijden op. We lopen hier tussendoor: zeer indrukwekkend.

■ Dit is dan de plek die voor IJslanders zo belangrijk is. Het is heel bijzonder om hier rond te lopen en je te realiseren dat hier het land letterlijk uit elkaar getrokken wordt. De lava die vanuit de aardkorst oprijst, vult de breuk op. De ene plaat schuift geleidelijk onder de andere waardoor hele stukken aardkorst eenvoudig verdwijnen. IJsland is eigenlijk gevormd uit vuur en ijs.

■ Dan is hier ook de min of meer heilige grond waar al sinds 930 een parlement functioneert. Hierover heb ik hierboven al iets geschreven. We horen weer allerlei verhalen over de ontstaansgeschiedenis en over de wreedheden die ook in die tijd al plaatsvonden als er rechtgesproken werd. De doodstraf door onthoofding en verdrinking werd toegepast op gedragingen van met name vrouwen waarvoor wij vandaag de dag onze schouders ophalen. Hierover straks meer.

De foto hier links heb ik genomen tijdens onze wandeling door dit prachtige gebied. Voordat ik aan deze reis begon had ik natuurlijk al wel het een en ander gelezen over de verschillende gebieden die ik zou gaan bezoeken.
Nu, thuisgekomen en dit blog verder afmakend, zie ik op internet deze foto die een fantastisch beeld geeft van de situatie. Zo had ik me het dus (nog) niet voorgesteld. De scheur in de aarde is vanuit deze hoogte heel goed te zien.

De Almannagjá kloof is ontstaan doordat er een grote aardverzakking heeft plaatsgevonden waarbij de grond over een lengte van zo'n 16 km plaatselijk 30 tot 40 meter daalde. De laatste aardverzakking vond in 1789 plaats waar de vlakte na een aardbeving in 10 dagen tijd met 60 cm daalde.














Het is heel bijzonder om langs deze plaats te lopen waar 's zomers elk jaar de grote grondeigenaars, boeren, krijgslieden, handeldrijvers en anderen bijeen kwamen om onderlinge vetes te beslechten, om huwelijksverbonden aan te gaan, om zaken te doen, om recht te spreken, om nieuwe wetten uit te vaardigen, om nieuws uit de verre uithoeken van IJsland uit te wisselen, om weergeld voor moord en doodslag te betalen of te ontvangen en om mensen vogelvrij te verklaren of te executeren. Kortom, het Alþing was dé plaats waar voor iedereen zaken van (levens)belang werden geregeld. Zo werd hier bijvoorbeeld in het jaar 1000 besloten dat het christendom de landsgodsdienst zou worden, in elk geval buitenshuis, binnenskamers mocht men nog de oude goden vereren.

Ik vind het opvallend dat bij al deze door veel toeristen bezochte natuurverschijnselen geen borden, nutteloze aanwijzingen, papierbakken, toiletgebouwtjes of kraampjes met allerlei etenswaren staan. Geen papiertje, fles of ander afval te zien, het is pure natuur wat je hier ziet.

Deze tour staat in alle reisgidsen bekend als de Golden Circle; je ziet dan ook drie van IJslands mooiste natuurverschijnselen. Die hebben echter ook hun keerzijde. In 2010 waren er verschillende uitbarstingen van de Eyjafjallajökull, nog geen 50 km hiervandaan. Honderden omwonenden werden geëvacueerd. Het vliegverkeer in heel Noord- en West-Europa, tot in Frankrijk toe, werd volledig stilgelegd door de aswolken die vrij waren gekomen sinds de uitbarsting. Deze tefra (verzamelnaam van al het materiaal dat tijdens een vulkanische uitbarsting uit de lucht naar beneden valt) ontstond doordat het water van het gesmolten gletsjerijs na contact met het magma explosief verdampte en de plotseling afgekoeld magma tot kilometers hoog de lucht in lanceerde. Het is zeer schadelijk voor de gezondheid.

Drekkingarhylur: In deze poel werden vrouwen die ontrouw waren, een affaire hadden met iemand anders of zwanger raakten terwijl de vermoedelijke vader ontkende dat het zijn baby was, verdronken. Dat gebeurde in de periode 1590-1749. Wat een verschrikkelijk idee.



 
Vuur en water - land van kokend en kolkend water.
En verder gaat onze tocht. Op het kaartje hierboven kun je zien dat we na Þingvellir verder in noordoostelijke richting rijden. Voor vanmiddag staan op het programma het 
■ hetebronnengebied van Haukadalur (Haviksdal), de geiser Strokkur en 
■ de imposante waterval Gullfoss
Als je durft kun je op onderstaand filmpje klikken, maar wees voorzichtig, het kan zo maar gebeuren dat je nat wordt.

De Strokkur is een geiser die regelmatige erupties om de 4 tot 8 minuten geeft. De Strokkur werd na een aardbeving in 1789 actief en bleef ruim honderd jaar regelmatig tot uitbarstingen komen. Door een aardbeving in 1896 werd de watertoevoer van de geiser geblokkeerd, waardoor deze inactief werd. In 1963 werd de waterweg door de lokale bevolking schoongemaakt en sindsdien heeft de geiser weer regelmatig erupties. De geiser is 23 meter diep. Daar heeft het water een temperatuur van 120°C, maar door de heersende druk gaat het water niet koken. Op 16 meter diepte is de druk laag genoeg geworden en kan het hete water tot dampvorm overgaan. Deze plotseling ontstane damp zoekt zich een uitweg en sleurt de bovenliggende waterkolom met zich mee. Een eruptie is het gevolg. Er vormt zich een prachtige blauwe, bolvormige bel en dan spuugt de Strokkur een enorme waterstraal 20 - 30 m de lucht in. Hij heet Strokkur (= Karnton) omdat de op en neer gaande beweging van het water in het ronde gat in de bodem grote gelijkenis vertoont met de op en neer gaande beweging van melk die in een karnton tot boter wordt verwerkt.

Met onze minibus trekken we van de ene naar de andere prachtige locatie, zoals nu naar de Gouden Waterval.

Onderweg genieten we natuurlijk van de steeds weer verrassende vergezichten en van de verhalen in de bus.


Zo'n kleine 10 km verderop ligt deze prachtige waterval, de Gullfoss.





Het is vandaag prachtig weer, de zon is de hele dag bij ons en met een graad of 16 is het dan heel aangenaam. En die zon is ook om een andere reden heel fijn want bij een waterval kun je dan een prachtige regenboog zien. We zullen er heel wat gaan zien in deze vakantie en dat betekent dat het ook vaak heel goed en zonnig weer is geweest.

Gullfoss
Het water valt in twee trappen, die min of meer haaks op elkaar staan, 32 meter naar beneden in een kloof die ook weer geheel haaks op de tweede trap staat. De trappen worden gevormd door harde lagen basalt die worden afgewisseld door zachtere materialen. Deze afzonderlijke lagen zijn ook goed in de wanden van de kloof te herkennen. De kloof is meer dan 70 meter diep, 20 meter breed en 2,5 kilometer lang. De Hvítá is een gletsjerrivier die echter ook door regen wordt gevoed en kan grote hoeveelheden water vervoeren (50–110 m³/sec in de winter tot 100–180 m³/sec 's zomers). Het in de kloof neerstortende water zorgt vrijwel altijd voor een grote hoeveelheid stuifwater dat, als de zon erop schijnt, prachtige regenbogen veroorzaakt. Het is mogelijk om helemaal tot aan de rand van de waterval te komen waarbij het donderende geraas overweldigend is. Je zou zeggen dat hier een goed werkende waterkrachtcentrale gebouwd zou kunnen worden, maar pogingen van investeerders om dit van de grond te krijgen zijn mislukt.

De videoclip van de hit Heaven van de Amerikaanse band Live is in zijn geheel opgenomen bij de Gullfoss watervallen. De clip vertolkt een IJslands liefdesverhaal uit de novelle Piltur og stúlka (Jongen en meisje), die door Jón Thoroddsen (1818–1868) werd gepubliceerd in 1850. In de clip bevinden een jongen en een meisje zich aan weerszijden van de rivier. Ze werpen stenen met daaraan liefdesbriefjes naar elkaar toe over de rivier die hen scheidt. Nadat ze elkaar enige tijd langs de rivier gevolgd hebben, lijken ze een geschikte oversteekplaats gevonden te hebben. De verliefde jongen poogt hier de rivier te doorwaden om bij het meisje op de andere oever komen. Al snel echter voert het rivierwater de jongen mee, waarop het meisje besluit ook een duik in de rivier te nemen. In het ijskoude water drijven ze samen weg in hachelijke richting. Of ze daarna nog lang en gelukkig samenleven wordt niet duidelijk uit de beelden in de clip, maar de kans dat ze samen in 'heaven' eindigen lijkt groot. In het boek van Jón Thoroddsen loopt het wat beter af. De jongen en het meisje zouden daarin namelijk de familie hebben gesticht waarvan hij zelf een nakomeling is.

Ik zou zeggen: Ga even naar die clip kijken, leuk intermezzo.
https://youtu.be/z_nImUzRv0w

Zelf had ik niet de neiging om te proberen aan de andere kant van de waterval te komen want Richarda was daar niet. Die is gewoon thuis of aan het werk.

Als je zo vlak aan de rand van de waterval staat temidden van dat overweldigend lawaai, dan voel je de enorme kracht van de natuur en je eigen nietigheid.
Na dit indrukwekkende schouwspel stelt onze reisleider voor om naar nog een andere waterval te gaan kijken. Eigenlijk staat die voor morgen op het programma, zegt ze, maar dan komt het zonlicht niet vanuit de goede richting. We dwalen nog wat over gravelroads door het binnenland en zien langs de kant weer de prachtige lupine, maar uiteindelijk komen we dan bij deze (ook) prachtige waterval.




De Seljalandfoss is een van de meest beroemde watervallen van IJsland. Hij is ongeveer 60 m hoog en adembenemend mooi. Het is mogelijk om achter de waterval door te lopen, maar je moet dan wel goed uitkijken want het is er erg glibberig uiteraard.

 

Deze waterval staat op vele kalenders van IJsland en is zeer populair.

Daarna rijden we snel door naar ons nieuwe overnachtingsadres. Vanavond maken we zelf onze maaltijd klaar. Dat betekent dat de taken worden verdeeld. Er zijn tafeldekkers, schoonmakers, bereiders van salades en sausjes en natuurlijk ook mensen die de barbecue bedienen. Er zijn slechts 2 vegetariërs onder ons.

Het wordt weer een gezellige avond en deze accomodatie is ook weer heel prettig. Heel laat in de avond maak ik nog even een rondtoertje om de boerderij.

Countryhouse Smáratún,
861 Hvolsvelli, Hvolsvollur.

354 487 1416 - smaratun@smaratun.is